Hövzə Xəbər Agentliyi | Əmirəlmöminin Əli (ə) "Nəhcül-Bəlağə"də himmət və çalışqanlığın əhəmiyyəti barədə buyurur:

«قَدْرُ الرَّجُلِ عَلَی قَدْرِ هِمَّتِهِ.» ۱. (1)
"Hər bir insanın dəyəri onun himməti qədərdir."

Şərh:

Uca məqsədlərə sahib olmaq, insanın dəyərini müəyyən edən ən mühüm xüsusiyyətlərdən biridir.

Bəzi insanlar ətraflarındakı məsələlərə məhdud bir baxışla yanaşır, səylərini yalnız mövcud imkanları və zahiri sərvətləri ilə məhdudlaşdırırlar. Onlar bu çərçivədən kənara çıxa bilmirlər. Lakin ali məqsədlərə sahib insanlar qarşılarına çıxan çətinliklərə və məhdudiyyətlərə baxmayaraq, daha geniş baxış bucağına malikdirlər və heç vaxt azla kifayətlənmirlər. Məhz bu xüsusiyyət onları başqalarının gözündə ucaldır.

Şəhid Abdullah Meysəmi insanın güc və himmətini belə təsvir edir:

Bizim gücümüz əlimizdə olan imkanlarla ölçülmür; bizim gücümüz Allahla olan əlaqəmiz qədərdir.

Lakin hər şeyin bir təhlükəsi olduğu kimi, ali himmətin də bir afəti vardır. Bu da süstlük və nəfsani istəklərə tabe olmaqdır. Bu təhlükə sonda insanı zillətə aparır. Necə ki, Əmirəlmöminin Əli (ə) buyurur:

«مَا رَفَعَ امْرَءً کَهِمَّتِهِ وَ لاَ وَضَعَ کَشَهْوَتِهِ.»
 "Heç nə insanı himməti qədər ucalda bilməz və heç nə onu şəhvəti qədər alçaltmaz." (Qürərül-Hikəm, c. 1, s. 711)

Bu hədis göstərir ki, insanın böyüklüyü onun iradəsi, məqsədi və səyinə bağlıdır. Ancaq eyni zamanda insanın ehtiras və nəfsani istəklərə uyması onu alçaldan və dəyərsizləşdirən əsas amillərdən biridir.

Lakin burada vacib bir məqama diqqət yetirmək lazımdır: himmət hər şeyə xərclənməməlidir. Çünki bəzi hallarda yüksək himmət qəflətə çevrilə bilər.

Əmirəlmöminin Əli (ə) buyurur:

«کَفَی بِالْمَرْءِ غَفْلَةً أَنْ یَصْرِفَ هِمَّتَهُ فِیمَا لَا یَعْنِیه‏.»
 "İnsanın qəflət içində olması üçün təkcə himmətini ona aid olmayan işlərə sərf etməsi kifayətdir." (Qürərül-Hikəm, c. 1, s. 522)

Bu səbəbdən insan həm ali məqsədlər uğrunda çalışmalı, həm də himmətini hansı istiqamətə yönəltdiyinə diqqət etməlidir. Ən doğru yol isə Allah-Təalaya yaxınlaşmaq yoludur.

Əmirəlmöminin Əli (ə) bu barədə buyurur:

«اِجْعَلْ هَمَّکَ وَ جِدَّکَ لِآخِرَتِکَ.»
 "Himmət və çalışqanlığını axirətin üçün sərf et." (Qürərül-Hikəm, c. 1, s. 133)

Allah-Təalanın həzrət Musa (ə) ilə olan münacatlarından birində belə buyurulur:

«کَیْفَ لاَ یَکُونُ هَمُّکَ فِیمَا عِنْدِی وَ إِلَیَّ تَرْجِعُ لاَ مَحَالَةَ.»
 "Necə ola bilər ki, himmətin mənim yanımdakı şeylərə yönəlməsin, halbuki sən qaçılmaz olaraq mənə dönəcəksən?" (Kafi, c. 8, s. 42)

Bu hədislərdən aydın olur ki, Allah yolundan uzaq olan hər bir himmət və səy, nəticədə insan üçün yalnız ziyan və peşmançılıq gətirəcəkdir.

Nəticə olaraq:

İnsan süstlükdən və nəfsani istəklərə tabe olmaqdan çəkinməli,

Himmətini doğru istiqamətə yönəltməli,

Ən üstün yol olan Allahın razılığına aparan yolu seçməlidir.

Şair Saib Təbrizi bu həqiqəti gözəl şəkildə ifadə etmişdir:

Ali himmət sahibi ol, çünki ali himmətlə
Hara getsən, səma atına minmiş bir süvarisən.

İstinadlar:

1. Nəhcül-Bəlağə, Hikmət 47

2. Qürərül-Hikəm, c. 1, s. 711

3. Qürərül-Hikəm, c. 1, s. 522

4. Qürərül-Hikəm, c. 1, s. 133

5. Kafi, c. 8, s. 42

6. Şair Saib Təbrizi

Hövzə Xəbər Agentliyinin elmi-mədəni xidməti tərəfindən hazırlanmışdır.